Przełomowy wyrok Sądu Najwyższego i wygrana BSJP

Sąd Najwyższy podtrzymuje przełomowe orzecznictwo sądów polskich i unijnych, ograniczające możliwość Prezesa UOKIK do karania przedsiębiorców za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów.

21 marca 2019 roku Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej Prezesa UOKiK złożonej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 22 marca 2017 roku, kończąc postępowanie w sprawie. Zaskarżonym przez Prezesa UOKiK wyrokiem Sąd Apelacyjny w Warszawie uchylił decyzję Prezesa UOKiK z 2011 roku.

Prezes UOKiK w swojej decyzji z 2011 roku uznał działania jednego z towarzystw ubezpieczeniowych za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów. W ocenie Prezesa UOKiK postanowienia umowne stosowane przez to towarzystwo ubezpieczeniowe naruszały zbiorowe interesy konsumentów. Prezes UOKiK uznał, że do takiego naruszenia dochodzi przez sam fakt językowej zbieżności z postanowieniami umownymi wpisanymi uprzednio do rejestru klauzul niedozwolonych, na mocy wyroków SOKiK wydanych w sprawach dotyczących postanowień umownych innych przedsiębiorców, w których to towarzystwo ubezpieczeniowe nie było stroną. Bez przeprowadzenia analizy rzeczywistego wpływu spornych postanowień umownych tego towarzystwa ubezpieczeniowego na interesy konsumentów, Prezes UOKiK uznał, że doszło do naruszenia ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz nałożył na to towarzystwo ubezpieczeniowe karę pieniężną w wysokości niespełna 470.000 złotych.

Sąd Apelacyjny w Warszawie kształtując przełomową linię orzeczniczą podzielił argumentację prawną kancelarii BSJP co do niemożliwości uznawania za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działań polegających na stosowaniu postanowień wzorca umownego wpisanych do rejestru klauzul niedozwolonych, co do których wyrok uznający dane postanowienia za niedozwolone został wydany w sprawie przeciwko innemu przedsiębiorcy. Tożsame stanowisko zajął następnie Sąd Najwyższy w równoległych sprawach.

Obecnie, Sąd Najwyższy w omawianej sprawie, powołując się na ostatnie wyroki Sądu Najwyższego i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, potwierdził zasadność argumentacji podnoszonej przez kancelarię BSJP na etapie postępowania przed Sądem Apelacyjnym w Warszawie. Sąd Najwyższy podkreślił, że zasadne jest ograniczenie prawomocności wyroku uwzględniającego powództwo o uznanie postanowienia wzorca umowy za niedozwolone wyłącznie do pozwanego przedsiębiorcy, który miał zapewnione prawo do wysłuchania w danym postępowaniu.

W tej sprawie godny odnotowanie jest nie tylko fakt, że przepis ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów będący podstawą do działania Prezesa UOKiK w niniejszej sprawie został finalnie uchylony, ale również to, że omawiane rozstrzygniecie Sądu Najwyższego podtrzymuje dotychczasową, przełomową linię orzeczniczą sądów polskich i unijnych, ograniczającą możliwość Prezesa UOKiK do nakładania wysokich kar pieniężnych na przedsiębiorców za samą językową zbieżność określonych postanowień umownych, bez analizy ich rzeczywistego znaczenia w kontekście całej umowy stosowanej przez konkretnego przedsiębiorcę.

Ze strony kancelarii BSJP sprawę, zakończoną omawianym rozstrzygnięciem Sądu Najwyższego, w toku której towarzystwo ubezpieczeniowe zostało uwolnione od zarzutu naruszenia zbiorowych interesów konsumentów oraz konieczności zapłaty wysokiej kary pieniężnej, prowadzili radca prawny  Krzysztof Kowalczyk oraz radca prawny Jan Maciejewski.